Czytanie dzieciom: zaszczep pociechom miłość do książek

Idealne wspomnienie z dzieciństwa? Mięciutki koc, kubek kakao, wygodne miejsce na kolanach rodzica i jego ciepły głos przenoszący cię w świat opowieści, pełen emocjonujących zwrotów akcji i niezwykłych stworzeń. Choć wielu z nas zachowało w pamięci takie momenty, nie zawsze zdajemy sobie sprawę z ich ogromnej wagi. Najnowsze badania pokazują, że czytanie na głos potrafi wspierać rozwój już kilkumiesięcznych niemowląt – i to na wielu płaszczyznach! Maluchy, których rodzice regularnie sięgają po książeczki szybciej zaczynają gaworzyć i mówić, mają bogatsze słownictwo, bujniejszą wyobraźnię i lepszą zdolność koncentracji. Co więcej taka forma spędzania czasu sprawia, że poświęcasz dziecku całą swoją uwagę, a co za tym idzie, zaspokajasz ważną dla niego emocjonalną potrzebę budowania więzi. W naszym artykule szczegółowo wyjaśniamy, dlaczego warto czytać dzieciom i jak sprawić, by książki na dobre zagościły w waszej codzienności.

Czytanie na głos a nauka czytania: jak wychować małego czytelnika?

Najmłodsze dzieci uczą się przez naśladowanie rodziców. Dlatego wspólna lektura w naturalny i niewymuszony sposób przygotuje im grunt pod przyszłą naukę samodzielnego czytania. Oswajanie kilkulatków z książkami rozwija ich zdolności poznawcze i tworzy nowe połączenia między neuronami. W praktyce oznacza to, że maluchy, które regularnie słuchają bajek i wierszyków szybciej uczą się czytać, a nierzadko też lepiej radzą sobie z przyswajaniem innych umiejętności.

Czytanie dzieciom wzbogaca ich słownictwo

Podczas wspólnego czytania twoje dziecko styka się z mnóstwem nowych słów i pojęć. Znaczenie niektórych z nich poznaje podświadomie z kontekstu, inne wymagają twoich wyjaśnień i stają się pretekstem do rozmów na przeróżne tematy. W ten sposób maluch niemal bezwiednie wzbogaca swoje słownictwo oraz ćwiczy umiejętność spontanicznego tworzenia dłuższych wypowiedzi. W efekcie często potrafi budować nieco bardziej złożone zdania i wyrażać się z większą precyzją niż rówieśnicy.

Czytanie dzieciom poprawia ich zdolność koncentracji

Aby nie stracić wątku opowieści, twoja pociecha musi opanować sztukę uważnego słuchania. Czytając dziecku, pomagasz mu przy okazji przyzwyczajać się do skupienia uwagi na konkretnej czynności przez dłuższą chwilę. Ćwiczenie tej umiejętności zaprocentuje w innych dziedzinach życia, a poznanie zakończenia wciągającej historii wynagrodzi cierpliwość każdego brzdąca.

Czytanie dzieciom jest źródłem wiedzy

Od lwa, który robi „wrrrau“ po budowę rakiety kosmicznej – książki przenoszą maluchy do innych, fascynujących i niezwykłych światów, często zupełnie odmiennych od naszej codzienności. Dzięki nim dzieci od najmłodszych lat dowiadują się, że rzeczywistość jest kolorowa, istnieją różne punkty widzenia, a wiedzę można przyswajać w ciekawy i przyjemny sposób.

Czytanie dzieciom uczy logicznego myślenia

Już najprostsze kartonowe książeczki z obrazkami rozwijają zdolności poznawcze małych czytelników. Za każdym razem, gdy dziecko uczy się nowego słowa w jego mózgu powstają nowe połączenia neuronowe, odpowiedzialne m.in. za umiejętność logicznego myślenia. Im bardziej skomplikowana fabuła opowieści, tym uważniej twoja pociecha musi się w nią wsłuchać, by wyłapać ważne szczegóły, połączyć fakty i np. rozwikłać zagadkę. Dlatego też czytanie pozwala ćwiczyć jej rozumienie ciągów przyczynowo-skutkowych.

Nie tylko bajki na dobranoc: co daje czytanie książek dzieciom?

Każdy rodzic wie, że odpowiednia książka potrafi zdziałać cuda przy usypianiu małego urwisa. Nikt też nie wątpi w edukacyjny walor czytania dzieciom na głos. Ale okazuje się, że kryje się za nim dużo więcej! Korzyści dla najmłodszych czytelników wykraczają poza szkolne mury i przejawiają się w bardzo różnych dziedzinach życia.

• Silniejsze więzi: wspólne czytanie to dla wielu rodzin bezcenny moment zatrzymania się w wirze codziennych obowiązków i skupienia się na tu i teraz. Szczególnie zapracowani rodzice traktują te chwile jako okazję do pokazania dzieciom, że są ważne, bezpieczne i zasługują na ich niepodzielną uwagę.

• Wyciszenie: twoja latorośl biega, skacze i pozostaje w ciągłym ruchu. Starasz się więc zapewnić jej możliwość spożytkowania pokładów energii (najlepiej na świeżym powietrzu). Jednak zdarza się, że dla równowagi wszyscy potrzebujecie odrobiny spokoju. Wtedy właśnie z pomocą przychodzą książki, które pozwalają utrzymać w ryzach nawet największych rozrabiaków.

• Rozwiązywanie konfliktów: bohaterowie książeczek dla dzieci często muszą mierzyć się z codziennymi problemami i konfliktami. Za pośrednictwem ich przygód twoja pociecha podświadomie uczy się, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach i nabiera wiary we własne siły i kompetencje.

• Empatia: fikcyjne opowieści pozwalają też wejść w cudze buty i zmierzyć się z odmiennym punktem widzenia. Mali czytelnicy stykają się w nich z różnymi trudnościami, okolicznościami i postaciami, których nie znają z codziennego życia. Stawianie się w sytuacji książkowych bohaterów rozwija wrażliwość maluchów na uczucia innych. W ten sposób dzieci uczą się empatii, która, jako niezwykle ważna kompetencja społeczna, przydaje się w całym dorosłym życiu.

Wspólne czytanie: spraw, by stało się codziennym rytuałem

Podoba ci się pomysł włączenia głośnej lektury do waszej rodzinnej rutyny, ale nie wiesz, jak się do tego zabrać? Wypróbuj poniższe sprawdzone sztuczki, a nim się obejrzysz twoje pociechy same zaczną przynosić ci książeczki, wdrapywać się na kolana i domagać czytania na głos.

• Upewnij się, że nic nie będzie was rozpraszać: przytulna atmosfera, spokój i cisza to twoi ogromni sprzymierzeńcy. Ustal, że podczas wspólnego czytania telewizor, radio, komórka i inne „rozpraszacze” nie są mile widziane. Skup całą swoją uwagę na dziecku i razem zanurzcie się w snutej opowieści.

• Znajdź właściwy moment: dobrze sprawdza się głośne czytanie o stałej porze dnia. Dla wielu rodzin jest to np. ostatnie pół godziny przed położeniem pociechy do łóżka. Odpowiednio dobrana historia pomoże jej zarazem wyciszyć się i przygotować do snu. Ale to nie jedyna możliwość. Książki w magiczny sposób skracają też czas np. czekania w kolejce lub podróży pociągiem, autobusem czy tramwajem.

• Weź pod uwagę życzenia i preferencje dziecka: wybierając materiały do czytania, kieruj się upodobaniami twojej pociechy. Nawet najbardziej sceptycznie nastawiony maluch w mig przełamie się do wspólnej lektury książeczki na temat, który go aktualnie fascynuje. Dinozaury, jednorożce, strażacy, a może klasyczne baśnie o księżniczkach? Kiedy raz rozniecisz u dziecka iskierkę zainteresowania czytaniem, będzie się ona tlić przez całe jego życie.

• Czytaj z zaangażowaniem i odpowiednią modulacją: nawet jeśli powątpiewasz w swoje zdolności aktorskie, spróbuj czytać w ożywiony sposób, dostosowując głośność i tempo wypowiedzi do opisywanej sytuacji. Spróbuj odrobinę zmieniać tembr głosu naśladując różnych bohaterów. Nie przejmuj się ostatecznym efektem – twój maluch i tak będzie zachwycony!

Czytanie na głos dzieciom: najczęstsze pytania i wątpliwości

Każdy rodzic chce dla swojej pociechy tego, co najlepsze. Czasami trudno jest jednak połapać się w gąszczu teorii dotyczących wychowania dzieci, a kwestia głośnego czytania nie należy tutaj wcale do wyjątków. Poniżej odpowiadamy na kilka najczęściej zadawanych pytań.

Co czytać dzieciom?

Od czarno-białych kartonówek dla niemowląt po emocjonujące powieści detektywistyczne – w księgarniach aż roi się od pozycji dla małych czytelników. Przy wyborze kieruj się preferencjami malucha i jego wiekiem.

• od 3 miesięcy: książeczki kontrastowe lub materiałowe z elementami sensorycznymi.

• od 1 roku: kolorowe książeczki kartonowe, z klapkami i elementami do przesuwania, łatwe rymowanki i wyszukiwanki.

• 3 do 5 lat: książki obrazkowe z większą ilością tekstu, proste pozycje popularnonaukowe i słowniki obrazkowe.

• od 6 lat: serie o ulubionych bohaterach, książeczki przekazujące wiedzę, klasyka literatury dziecięcej.

Jak często i ile czytać dzieciom na głos?

W tej kwestii nie ma jednego obowiązującego klucza. Przyjmuje się jednak, że najlepsze efekty przynosi codzienne czytanie dzieciom przez co najmniej 15-20 minut.

Podsumowanie

Regularne czytanie dziecku na głos w naturalny sposób pobudza jego motywację do stawiania pierwszych kroków w świecie książek. W ten sposób przygotowujesz maluchowi grunt pod samodzielna naukę rozpoznawania liter i łączenia ich w słowa. Mózg małego czytelnika będzie już miał zakodowane pozytywne skojarzenia z narracjami: bliskość, przyjemność, zabawę, żarty i wspólne wygłupy. Zwiększasz tym samym szansę, że przyszły uczeń nie potraktuje szkolnych lektur wyłącznie jak uciążliwego zadania do odhaczenia. Pamiętaj, że liczy się każdy moment, który możesz poświęcić na głośne czytanie dziecku w zabieganej codzienności, nawet gdyby miało nim być zaledwie 5 minut wspólnego pochylenia się nad książką.

______________________________________________

Źródła:

https://dziecisawazne.pl/dlaczego-warto-czytac-dzieciom/

(dostęp 22.07.2021)

https://calapolskaczytadzieciom.pl/dla-rodzicow/o-czytaniu/jak-komu-i-jak-czytac/

(dostęp 22.07.2021)

https://sbc.org.pl/Content/269671/7_bn_3_2016.pdf

(dostęp 22.07.2021)

http://pppptarnow.pl/wp-content/uploads/2019/03/czytanie-ksiek-to-najpikniejsza-na-ston.pdf

(dostęp 22.07.2021)

https://www.sosrodzice.pl/naukowcy-udowodnili-ze-czytanie-dzieciom-zmienia-ich-mozgi/

(dostęp 22.07.2021)

Źródła zdjęć:

iStock.com/blackCAT

iStock.com/shapecharge

iStock.com/gpointstudio

iStock.com/PeopleImages